RADEK RAK „AGLA”. Tom 1. cyklu „ALEF”

[Laudacja autorstwa prof. dr. hab. Dariusza Brzostka, odczytana 16 września 2023]

Główna Nagroda

 

AGLA

Literackie opowieści zaliczające się do tak zwanych historii alternatywnych, lub też „historii niebyłych” – jak pisał przed laty Alexander Demandt, konfrontują nas zwykle z przekształconym mocą autorskiej wyobraźni, odmiennym od znanego nam z podręczników – chciałbym napisać w tym miejscu „przekornym”, bo przecież igrającym z naszymi oczekiwaniami – przebiegiem procesu  historycznego, zdeformowanego za sprawą drobnej lub zgoła kolosalnej zmiany jednego tylko „wydarzenia”: oto Niemcy i Japonia zwyciężają w drugiej wojnie światowej, powstanie listopadowe kończy się sukcesem, kampania wrześniowa prowadzi do klęski nazistów, by wspomnieć tylko te pamiętne fantazje.

Cóż jednak stałoby się, gdyby wyobrazić sobie historię zupełnie odmiennie biegnącą, bo rządzącą się całkowicie różnymi prawami – nie poddaną przemocy przypadku, lecz podporządkowaną władzy fatum; zdominowaną przez praktyki magiczne zamiast symboliki religijnych ceremonii? A przy tym, dodajmy koniecznie, osadzoną w mieście na pozór dobrze znanym, bo, powiedzmy, łudząco przypominającym Kraków… Opowieść, niech będzie – historyczną, lecz przemyconą ze świata przyczajonego tuż za starannie wytapetowaną ścianą krakowskiej kamienicy, w której jedne schody prowadzą w górę, drugie wiodą w dół, a trzecie – do gabinetu osobliwości, który równie dobrze może okazać się laboratorium entomognozy na zagadkowej Akademii w mieście Tybil.

Co więcej, to właśnie życie Akademii i akademików stanowi istotę fabuły tej opowieści, będącej pionierskim przedsięwzięciem literackim w zakresie akademickiej fantasy, jeśli wolno mi użyć takiego określenia, wszak były już powieści uniwersyteckie (Lodge’a i Bradbury’ego), a także kryminały akademickie (Dextera)… Być może właśnie nadchodzi czas academic fantasy (lub może campus fantasy) – opowieści o losach badaczy zgłębiających naturę niemożliwego (w naszym świecie)? Spróbujmy sobie zatem wyobrazić taką opowieść, lub… sięgnijmy po „Aglę” Radka Raka.